TEACCH

TEACCH staat voor “Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped CHildren”. TEACCH is niet, zoals veel mensen denken, een ‘standaard’ methode maar meer een (andere) manier van kijken naar kinderen met autisme en hun omgeving, en geeft sterke aanwijzingen voor waar je rekening moet houden als je aan wilt sluiten bij de eigen ‘taal’ en ‘cultuur’ van deze kinderen.

Centraal staat hierbij de gedachte dat ieder kind met autisme uniek is en dat daarom ook voor elk kind met autisme een afzonderlijke ondersteuningswijze kan worden gevonden, zonder dit kind vast te leggen in kant-en-klare structuren en (picto-) systemen. Anders gezegd, een diagnose ‘Autisme’ alleen zegt niets over wat dit autisme voor de persoon betekent. Ook weet je daarmee nog niet duidelijk wat hij of zij nodig heeft om zich goed te voelen en zich te kunnen ontwikkelen.

Ik heb in mijn masteropleiding tot autismespecialist, die ik cum laude heb afgerond, geleerd om vanuit deze TEACCH-filosofie te denken en werken. Sterker nog, dit is de basis van alle scholing die ik aanbied. Dezelfde filosofie hanteer ik in mijn boeken Autisme anders bekijken (2015, Garant Uitgevers)  en Vind je eigen weg met jouw autisme. (2018, Uitgeverij Pica)

Wat betekent deze ‘Teacch-Geïnspireerde Aanpak’ (TGA) in de praktijk?

Als ik door ouders of een school wordt ingehuurd om mee te kijken in de ondersteuning van een kind met autisme, kan ik de volgende stappen doorlopen:

    1. In beeld brengen wat het autisme voor dit individuele kind inhoudt. Dit doe ik desgewenst samen met de ouders, door middel van het invullen van een autismepaspoort.
    2. Het concreet en duidelijk vaststellen welke mogelijkheden en sterke kanten er binnen het kind, maar ook in de omgeving, aanwezig zijn.
    3. Het ‘vertalen’ van de ondersteuningsbehoeftes die in het paspoort aangegeven zijn naar een passende ondersteuning, zoals bijvoorbeeld (dag)schema’s, ritmes, ordening/structuur en de vermindering van prikkels. Hierbij gebruikmakend van de sterke kanten, maar ook bijvoorbeeld bijzondere interesses van het kind zelf.
    4. De omgeving duidelijk maken wat er bij dit kind onder de ijsberg speelt en hoe daar mee om te gaan (bijvoorbeeld door een gesprek op school aan te gaan).
    5. Het concreet structureren van afspraken, verantwoordelijkheden, praktische taken, (werk)schema’s en rollen.

klik om de foto te vergroten

In alle te nemen stappen worden ouders en leerkrachten meegenomen omdat ik hen als eerste professionals beschouw op het gebied van hun kind/ leerling. Zij kennen het kind namelijk het best. Zij zijn uiteindelijk ook diegenen die met de TGA én met het kind zullen gaan werken.

Wat ik persoonlijk zo mooi vind aan de TGA, is dat deze niet is gericht op een gedragsverandering, maar op accepteren, begrijpen, vertalen en verduidelijken: ondersteunen! Erik Shopler noemde dit in 1966, toen hij zijn boek over TEACCH schreef, al het ‘menswaardig handelen’/ good practice.

Als omgeving van een kind met autisme, neem jij de taak op je om die omgeving zo duidelijk en ‘vanzelfsprekend’ (=veilig) mogelijk te maken. Hierdoor hoeft het kind geen energie te verliezen (of erger nog, stress op te bouwen) met het ‘puzzelen’ wat er nu toch van hem gevraagd wordt, of wat hij moet doen. De omgeving is duidelijk ingericht, er zijn systemen aangebracht die ‘logisch zijn’ en kloppen, de visualisaties passen bij het communicatieniveau, de materialen zijn compleet, en de ruimte is qua prikkels afgestemd op wat een leerling hierin aankan/ nodig heeft. Deze systemen zouden ‘intuitief’ door de leerling te begrijpen moeten zijn. Zo wordt vaak gewerkt van boven naar beneden en van links naar rechts.

Wat je daarmee bereikt is dat alle energie en ‘breinruimte’ die een leerling tot zijn beschikking heeft, ingezet kan worden ten éérste (en belangrijkste) om zich ‘goed te voelen’. Het overleven wordt leven.

Daarnaast, in onderwijs natuurlijk ook een primair doel, kan al die energie gaan naar wát een kind te leren heeft. Zowel sociaal als cognitief.

Concreet:

Tegen een kind zeggen dat het aan het rekenwerk moet gaan, betekent over het algemeen dat het kind vervolgens voor een bérg van beslissingen/  vragen/ onduidelijkheden staat.

– Op welke bladzijde in mijn boek moet ik beginnen?
– Op welke bladzijde in mijn schrift moet ik het schrijven?
– Mag ik nu wel of niet overleggen?
– Wat moet ik doen?
– Hoe werken die sommen ook al weer?
– Waar vind ik mijn werk?
– Waar liggen mijn potlood en liniaal?
– Hoe lang heb ik de tijd?
– Wat kan ik doen als ik hulp nodig heb?’
– Waar moet ik mijn werk laten als het af is?
– Etcetera, etcetera

klik om de foto te vergroten

Als je vanuit de TGA werkt, probeer je al deze vragen vóór te zijn door zowel de omgeving duidelijk in te richten als systemen aan te brengen waarmee voor de leerling het antwoord op de vragen al duidelijk is voordat ze bij hem opkomen.

Hoe lager het functioneringsniveau van een kind (bijvoorbeeld als je te maken hebt met een combinatie met een verstandelijke beperking), hoe groter jouw ‘vertaling en verduidelijking’ zal moeten zijn.

Dan kun je bijvoorbeeld denken aan het ‘matchen’ van cijfers/ tekens van de plek waar het gepakt wordt, naar de plek waar het naartoe moet. Of je laat met plaatjes/ foto’s/picotgrammen (denk weer aan het passende communicatieniveau) zien waar spullen opgeborgen moeten worden, of waar zaken te vinden zijn.

Belangrijk is dus te onthouden:

  • – Er is géén standaard systeem te bedenken dat voor ieder kind werkt (ook al zijn er mensen die dat wel pretenderen)
  • – Zorg dat ‘het klopt’, en dat er géén overbodige energie weglekt/ stress opgebouwd wordt door bijvoorbeeld activiteiten die nog op het bord hangen terwijl ze niet doorgaan, werkjes die niet compleet zijn, of activiteiten in de toekomst (sportdag) die niet duidelijk zijn voor het kind.

Zoals ik al schreef, is TEACCH de basis van mijn visie op/ al mijn scholing over, het ondersteunen van mensen met autisme. Hieronder een aantal interessante links:

Mijn boek Autisme anders Bekijken 
Mijn boek Vind je eigen weg met jouw autisme 

Studiedag: Autisme anders bekijken 
Lezing: Autisme anders bekijken 
Lezing: Psycho-educatie Vind je eigen weg met jouw autisme 
Lezing: Anders kijken naar gedrag 
Workshop: Autisme anders ervaren 
Workshop: Emotionele Ontwikkeling
Workshop: Autisme anders benaderen 
Extra topping: (TEACCH) Autiscan in jouw klas 

 

 

 Meer informatie? Neem gerust contact op.